„W 1776 roku, gdy Ameryka walczyła o swoją niepodległość od Anglii i stosy szkieletów piętrzyły się na polach bitewnych, pewien ksiądz wraz z grabarzem w małej polskiej wsi Czermna także byli zajęci piętrzeniem szkieletów, lecz w zupełnie innym celu.” [1]
Photo by Mariusz Cieszewski, flickr.com, Copyright: Creative Commons
Kaplicę zbudował w latach 1776–1804 ksiądz Wacław Tomaszek (czes. Václav Tomášek), z pochodzenia Czech, proboszcz parafii w Czermnej. Pewnego dnia w 1776 roku w skarpie koło dzwonnicy w pobliżu kościoła ksiądz Tomaszek zauważył ludzkie czaszki i kości. Wezwał grabarza J. Langera i kościelnego J. Schmidta. Razem zaczęli wygrzebywać znajdujące się płytko pod ziemią szczątki. Nie spodziewali się, że natrafią na tak dużą ilość ludzkich kości. Były to kości ofiar wojen na ziemi kłodzkiej, prawdopodobnie z czasów wojny trzydziestoletniej, prusko-austriackiej i szerzących się po niej epidemiach cholery w XVII i XVIII wieku oraz z wojny siedmioletniej (1756–1763). Ksiądz Tomaszek postanowił wydobyć wszystkie szczątki. Polecił grabarzowi i kościelnemu oczyścić, wybielić kości wraz z czaszkami i zgromadzić w kaplicy. Ten fakt oraz doznany wstrząs podczas zwiedzania w 1775 roku katakumb w Rzymie zrodził pomysł wybudowania kaplicy ossuarium[2].
Photo by Mariusz Cieszewski, flickr.com, Copyright: Creative Commons
Budowę kaplicy wspomaganą przez Leopolda von Leslie rozpoczęto w 1776 roku. Po wybudowaniu kaplicy ks. Tomaszek z grabarzem Langerem przez blisko 20 lat zbierali w rejonie Kudowy, Dusznik i Polanicy ludzkie szczątki i gromadzili je. Prace przy wystroju kaplicy trwały do 1804 roku. Przejęci spotkaniem z przemijalnością świata i śmierci, ks. Tomaszek i grabarz Langer postanowili, aby 20 lat po śmierci ich szczątki też spoczęły w tym miejscu. Ks. Tomaszek zmarł w 1804 r. [2]
Photo by Mariusz Cieszewski, flickr.com, Copyright: Creative Commons
W kaplicy eksponowane są czaszki: grabarza Langera, sołtysa Czermnej i jego żony, czaszka Tatara (świadczy o tym jej anatomia), czaszka ze zmianami chorobowymi oraz kość udowa człowieka wzrostu ok. 2 metry (prawdopodobnie Szweda), źle zrośnięta kość kończyny. Ślady kul nosi czaszka sołtysa Martinca, który w czasie wojny siedmioletniej (1756–63) został rozstrzelany przez Prusaków za to, że przeprowadzał wojska austriackie przez Błędne Skały. Jego żona zginęła od ciosu ostrym narzędziem (ślad na czaszce), próbując zasłonić męża własnym ciałem.
Photo by Mariusz Cieszewski, flickr.com, Copyright: Creative Commons
Photo by Mariusz Cieszewski, flickr.com, Copyright: Creative Commons
Photo by Mariusz Cieszewski, flickr.com, Copyright: Creative Commons
Photo by Mariusz Cieszewski, flickr.com, Copyright: Creative Commons
Photo by Mariusz Cieszewski, flickr.com, Copyright: Creative Commons
Photo by Mariusz Cieszewski, flickr.com, Copyright: Creative Commons
References:
[1] http://www.atlasobscura.com/places/kaplica-czazek-chapel-skulls
[2] http://pl.wikipedia.org/wiki/Kaplica_Czaszek_w_Czermnej
